نام های اصیل کردی
ئاڵێ /دختر مو بور ئالا /بیرق/، پرچم/لوا
ئالان /نام منطقه ای بسیار مهم درکردستان ایران سردشت
ئاسکی/از واژه "ئاسک" به معنی آهو
ئاونگ /شبنم
باژیلان
به‌یان /بامداد/سپیده دم/کاریوه
به‌فرین /برفی
به‌ناز /نازدار
بیریوان /
بیخال /نام ابشاری درکردستان عراق
جوان /زیبا/ خوشکل
چاوجوان /زیباچشم
چاوره‌ش /سیه‌چشم
چنور /نام گلی خوشبو
چرو /غنچه
چیمه‌ن /سبزه و طبیعت
چوپی /نوعی رقص کردی
دیلان /نوعی رقص کردی
دلنیا /دلگرم و مطمئن
دلووان /مهربان
دیانا /نام شهری در کردستان عراق/ نام خدای مصریان
دیمه‌ن /چشم‌انداز
ئه‌سرین /اشک
ئه‌ستێ
ئه‌ستیره /ستاره
ئه‌وین /مهر/ عشق
فرمیسک /اشک
فینک /خنک و دلچسب
گه‌لاویژ /ستاره شباهنگ
گولاله /لاله
گزنگ /پرتو خورشید
ژینو
ژیار
کالێ /دختر چشم آبی با گیسوان طلایی
کانی /چشمه
که‌ژال /آهو، گونه‌ای از واژه خه‌زال/غزال
کویستان /کوهستان
کوردستان /کردستان
میدیا /سرزمین ماد
مه‌هاباد /مهاباد/ شهر بسیار زیبا در کردستان ایران
نالین
ناسکی/زریف
ناسکول
نه‌شمیل /خرامان
نه‌رمین /دلپذیر/ مهربان
نه‌خشین /آراسته/ دارای نقش و نگار
نیاز /دعا/ احتیاج
نیان /لطیف/ دلپذیر
نیشتمان /میهن/ مام هم معنی می دهد
په‌ریخان
پرشنگ /پرتو/
رازان
روژ /خورشید
روژین /خوروَش
روناک /روشنا
ریژنه /باران تند در هنگام آفتاب
سازان
سه‌یران
سه‌ما /رقص/ سماع
سکالا
سروشت /طبیعت
سروه /نسیم
ستران
سوزان
سوکار /نام کوهستانی در کردستان
شیلان /نسترن
شلیر /. سوسن/. لاله
شوخان /شوخ و شنگ
شنو/اشنویه
شنه /نسیم آرام و دلپذیر بهاری
شه‌پول /موج، آبخیز
شه‌مام
تانیا
ته‌لار
ته‌نیا /تنها
تریفه /نور مهتاب
تیروژ /پرتو خورشید
تارا /ستاره، پارچه نازک وعمدتا قرمز بر سر عروس در کردستان
ڤیان /عشق
خه‌زال/غزال
خه‌زیم
خوزگه /آرزو/ حسرت
خوناو /باران آهسته و دلپذیر
زه‌ینو /زینب
زین /نام دختری در یکی از داستان های عاشقانه کردی
هانا
هاوین /ازماه های سال
هه‌لاله/لاله/نام گلی در طبیعت
هیرو /گل ختمی/گلی از گلهای کوهستان های کردستان
ئابا:پدران/اجداد
ئابتین:نام پدر فریدون
ئابرا:برادر بزرگ
ئابیستا:ئه ویستا/کتاب اسمانی زرتشت
ئاپولو:خدای هنر در ایران باستان
ئاتبین:نام پدر فریدون
ئاترو:اتشین
ئاتروپات:نام سرداری در زمان حمله اسکندر
ئاتروسا:مانند اتش
ئاتلیا:نام یکی از شهرهای ماد باستان
ئاتور:اتش
ئاتوربان:اتشبان
ئاتوسا:نام یکی از شاهزادگان کرد ماتیانی در سال ۷۱۶ قبل از میلاد
ئاتوی:نام یکی از سرداران ماد
ئاته ر:اتش
ئادان:زمین حاصلخیز
ئادو:خدای باد در ایران باستان
ئاده م:انسان خوب
ئارا:ارایش
ئاراد:نام فرشته ای است در کیش زرتشت
ئارارات:کوهی از سلسله جبال زاگرس
ئاراز:اشک چشم/یکی از سرداران کرد زعفرانلو/رودخانه ای بین شوروی و ایران
ئارازیاش:نام شهری باستانی
ئاراس :ئاراز
ئاراسپاس:از بزرگان ماد و نگهبان معبد پانته آ
ئاراسته:ارایش شده چیزی را به کسی متوجه کردن
ئاراسته:زیبا
ئارام:ارام/ارامش
ئارامیش:ابریشم
ئاران:دشت وسیع/منطقه ای در اذربایجان شوروی/نام منطقه ای باستانی
ئارباس:کورد/لقبی است که یونانیان به کیقباد دادند
ئارباکو:از سرداران ماد
ئارخه یان:مطمئن اسوده
ئاردا:نام فرشتهای در ایین زرتشت
ئاردو:از اسامی باستانی ایرانیان
ئاردهلان:نام سابق ولایت کردستان
ئارده و:په پوله
ئارزو:ارزو
ئارش:پسر اروین از شاهزادگان کیانی/ارش کمانگیر معروف/معنا
ئارشام:ارشام از بزرگان ماد
ئارشو:نام یکی از سرداران ماد
ئارشین:پهلوان باستانی
ئارمان:هدف ارمان
ئارمین:نام پسر کیقباد/ارام گرفتن
ئارمینا:ئارمین
ئارنا:اریایی نژاد
ئاروا:فرشته ای از ایین زرتشت
ئاروان:زاد سفر/توشه/اذوقه
ئاروین:ازمون/تجربه از شاهزادگان کیان
ئاره به با:نام کوهی معروف در بانه
ئاره ز و :ارزو
ئاریا:اقوام سفید پوست
ئاریارات:نام پادشاه باستانی
ئاریاس:نام یکی از فر مانروایان ماد
ئاریام:ایرانی اریا
ئاریان:اریایی ها/نام روستایی
ئاریو برزین:سردار دلیر کرد که در برابر یورش اسکندر مدتها پایداری کرد
ئاریتما:نام یکی از سرداران ماد
ئاریز:کوهی است در اطراف سنندج/نام گلی
ئارین:نژاد هند و ارو پایی
ئارینا:نژاد اریا
ئازا:نترس
ئازاد:وارسته
ئازاده:اصیل /وارسته
ئازادان:نام یکی از بزرگان دوره ساسانی
ئازر:نام قدیمی کوهستان ساسون در ترکیه
ئازرم:حیا / شرم
ئازور:کوهی در اطراف در یاچه وان ترکیه که اکنون ساسون نام دارد
ئازیتا:دختر پادشاه ماد/مادر کورش
ئازین:زینت
ئاژال:سبزه/ گیاه
ئاژه نگ:نام درختی
ئاژین:ریز/روان ساختن
ئاسا:ساده / معمولی/مانند
ئاسالان:بهاران
ئاسایش:راحتی
ئاسک:اهو/اسکه
ئاسکول:غزال
ئاسکه:اهو
ئاسکی:اهو
ئاسو:افق
چیروک/افسانه/داستان به زبان شیرین کردی
آریوان /نام قبیله ای در قوم ماد
چیاکو/کوه بلن
پشیو/پریشان حال
میشواک/منطقه ای در کردستان
تالان/زیبائی محسورکننده
پاریز/نگهدارنده/نگهبان
باشیلا/شیدا/سرگشته
پرسیار/جویا
بریار/عهدوپیمان
میدیا/اهل قوم کرد
آوان/سرسبزی /شادابی
آروکو/نام یکی ازسرداران کردستان
چاوش/اوازخوان
چرو/نام درختی
آلانه/شاهین/نوعی پرنده
چیمن/خرمی وابادانی
دیا/بینائی و نورچشم
آرا/دلپذیر/خوشمزه
آریاس/نام یکی از شاهان ولایات ماد
ئاران/ آران/ قشلاق/ پسر
ئاراس/ آراس/ رود ارس/ پسر
ئارمین/ آرمین/ نام پسر کیقباد منسوب به آرام/ پسر
ئاریان/ آریان/ آریایی/ پسر
ئارینا/ آرینا/ آریایی نژاد/ دختر
ئاساره/ آساره/ ستاره/ تنها درکردی ایلامی رواج دارد./ دختر
ئاسکول/ آسکل/ بچه آهو. در کردی ایلامی بدان آسک می گویند./ دختر
ئاسمین/ آسمین/ یاسمن/ دختر
ئاسو/ آس/ افق. در کردی ایلامی به صورت ئاسوو( آسو) کاربرد دارد./ عمومی( پسر و دختر)
ئاکام/ آکام/ انجام/ پسر
ئاکوو/ آکو/ کوه بزرگ. قله ی کوه/ پسر
ئاگرین/ آگرین/ آتشین. کنایه از آدم شجاع/ پسر
ئالان/ آلان/ منطقه ای در کردستان/ دختر
ئامیار/ آمیار/ یار و یاور. در کردی ایلامی هاویار گفته می شود./ پسر
ئاوات/ آوات/ آرزو/ عمومی
ئایرین/ آیرین/ آتشین/ دختر
ئه ر ده لان/ اردلان/ نام قدیمی کردستان/ پسر
ئه سرین/ منسوب به اشک/ دختر
ئه وین/ اوین/ عشق/ دختر
باشوان/ باشوان/ نام کوهی در بانه/ پسر
باوان/ باوان/ خانه ی پدری/ دختر
بریا/ بریا / کاشکی / پسر
بوران/ بوران / توفان / عمومی
بووژان/ بوژان / بالیدن و نمو کردن. نام روستایی در ایلام/ دختر
بیخه وش/ بیخوش / ناب و خالص . کردی باشووری/ دختر
بیری / بیری/ شیردوش / دختر
بیگه رد/ بگرد / بی عیب / عمومی
به رزان / برزان / بلندی / پسر
به رکاو/ برکاو / دامنه ی کوه / پسر
به فراو/ بفراو / آب برف ذوب شده . کنایه از زلالی و پاکی/ دختر
به فرین/ بفرین / برفی. کنایه از سفیدی و پاکی/ دختر
به ناز / بناز / نازنین / دختر
به یان / بیان / سپیده دم. بامداد / پسر
به یانه / بیانه / میوه ی به / دختر
پاکو / پاک / دسته گیاه بسته نشده / پسر
پشکو / پشک / اخگر/ پسر
پیشه وا / پیشوا / رهبر/ پسر
په پرووک / پپروک / شکوفه. تنها در کردی ایلامی رواج دارد./ دختر
په رژان/ پرژان / کار / دختر
په ره نگ / پرنگ / گوشواره / دختر
په ژاره / پژاره / نگرانی / عمومی
په ژماره / پژماره / فکر و خیال . تنها در کردی ایلامی کاربرد دارد. / عمومی
په شیو / پشیو / افسرده / عمومی
مارتیا:نام سردار ایلامی طبق نبشته سنگ بیستون
ماردین:نام منطقه وشهری در ترکیه
ماریا:پهلوانان و جنگاوران قوم میتانی کرد را ماریا می گفتند
مارین:نام گیاهی که فقط در کوهستان ها می روید
ما رینه:یکی از اثار باسنانی در ترکیه
ما زیار:سردار ماد در لشکر کورش
ما ژ ده ک:نام پیامبر ایرانی در دوره ساسانی
ماسا:ماه اسا
مامز:اهو
مانا:نام دولتی در ماد/ نام خداوند بزرگ
ما نو شا:اب خوردن/ما نوش
ماندانا:دختر اژ دید هاک که مادرش کورش بود
ما نوش:ماه نوش
ماهر و:رخ همچون ماه
ماه شه ره ف:ماهشرف/ نام همسر خسرو خان والی اردلان که شاعر بر جسته ای نیز بود
ما هور:تابناک
مر وا ری:مروارید/سنگی است قیمتی
مروف:انسان
مزدا:بزرگ
مو ژده:نوید/مژده
مه ترا:باران
مه ر جان:سنگی قیمتی سرخ رنگ
مه ر دو خ:خدای باستانی بابل
مه رینا:نام روستایی
منیژه:محراب
منو چهر:پیشداوری
مژ گان:مژگان خبر
مه رام:هدف / مقصود
مه ستانه:سر خو ش
مه ژیر:مهاجر
مه ستور:مست دارای شرم و حیا
مه کین:محبوب/با نمک
مه لان:پر نده
مه نو شان:نام حاکمی که از طرف کیخسرو منصوب شده
مه ها:بزرگ/ عظیم
مه هتاب:مهتاب
مه هشید:مهتاب
مه هناز:مهناز
مه هین:بزرگ
مه یلان:ارزو
میترا:الهه عهد و پیمان /نور در دادگستری
میخه ک:میخک
مید یا:سر زمین ماد و نام سلسله ماد
میلاد: دانش اموز /شاگرد/تولد
میهران:صاحب فضل و کمالات
ناری:نام تر ا نه ای
نا ریا:قاصد/ پیک
نازار:پر ناز
نا زاف:شاداب
ناز په ری:نام بهرام گور
نازدار:کسی که نازش خریدار دارد
نا ز نین:دلربا
نازی:نازنین
نا زیلا:ناز یلی
نا سکی:نازک
نا سیار:اشنا
نانا:خدای جنگ در میان اقوام باستانی
نا هید:گیاهی مانند ستاره /ستاره
نشتمان:وطن
نو شان:نو شیدن
نوش ئا فه رین:نوشافرین
نگین:شانس /بخت/نگین
نگار:بت/معشوق
نو شیار:نو شاننده
نو شین:گوارا/نو شیدن
نو شینه:گوارا
نو و سه ر:نو یسنده
نه به ز:خستگی ناپذیر
نه چیره وان:شکارچی
نه خشین:پر نقش و نگار
نه رمین:رعنا قامت
نه ر گس:گل نر گس
نه سا:زمین و محل افتاب نگیر
نه سته ره ن:نام گلی
نه سرین:گل نسرین
نه شمیل:دلربا/خوش اندام
نه کیسا:چنگ زن و موسیقی دان خسرو پرویز
نه مام:نهال
نه به ر:تازه رسیده
نه و رو ز:نخستین روز بهاری/عید باستانی
نیار:هنر پیشه
نیاز:هدف
نیان:غرس کردن/نهادن
نیر گس:نام گلی نیلی رنگ
نیشا:نشانه
نیکسار:نام منطقه ای در نزدیکی سیواس ترکیه
نیگار:بت/ دوست داشتن
نیلو فه ر:نام گلی است نیلی رنگ
نیلو: همان نیلو فر است از روی دوست داشتن می گو یند
نسیم:باد/ نام بادی است بهاری
نوید:مژده
ورشه:درخشش /براق
و نه و شه:بنفشه
وه ر زیا:بزرگ
و نار:اماده /مهیا
ویان:دلربا
ویدا:اشکار/هویدا
ها فال:رفیق
هانه:چشمه
هاوار:نام کوه دماوند در اویستا
ها و ری:همراه / دوست
ها وتا:هما نند/مانند
ها وژین:همدم /همزیست
ها و یار:حامی یکدیگر
ها یا:اگاه
همایون:مبارک/ معشوقه همای
هو ریان:قبیله ای از قبایل کرد
هو زان:دانشمند
هو شه نگ:هو شنگ
هو گر:ساعی/امید وار
هو مان:صاحب /خداوند
هو نیا:شعر
هه ر زا:نام قبیله ای در کردستان ق م
هه ر سین:نام شهری در در کردستان ایران
هه ژار:فقیر/تهیدست
هه ژیر:زیبا / باهوش
هه ستا:قبیله ای از کردها ق م
هه لا له:گل لاله
هه لبه ست:شعر منظم دارای وزن
هه لکه وت:رویداد
هه لگورد:کوهی در کردستان
هه لمه ت:حمله / یورش/نام فرمانده ای کرد
هه لو:عقاب/ پرنده شکاری
هه نار:انار
هه نگا مه:از اسامی کردی که در کرمانشان و اورامانات رایج است
هیدی:صبور
هیرا:وسیع/بزرگ
هیمن:هیمن
هینا:ماهر/امو زش دیده
هیژان:لایق/ارجمند
هیوا:امید
یادگار:یادگار
یاران:دوستان/ رفقا
یاسا:قانون/روش
یا سه مه ن:یا سمن
یا وه ر:دوست /حامی
یه کد ل:دوست/راستین
یه گا نه:یگانه
یه لدا:دراز/ شب یلدا
یه مان:نترس
فرشاد:فرشاد
فرمسک:اشک
فروهر:روح /جاویدان
فریا:به کمک رسیدن
فریدون:قهرمان با ستانی اقوام ایرانی
فر مسک:اشک
فریشته:پری
فریناز:پر یناز
فه رامرز:نام پسر رستم
فه را نه ک:نام مادر فریدون
فه ر زاد:فرزاد
فه ر زا نه:فه رزان
فه ر زین:وزیر درباری شطرنج
فه ر شید:فرشید
فه رهاد:فر هاد قهرمان شیرین و فر هاد
فه ریبا:فریبنده
فه ریبو ر ز:نامی برای پسران
فه ریکه:سبزه نرسیده
فیان:شرم اور
فه هیمه:عاقل
فریبو ر ز:نام سرداری
قا ره مان:قهرمان
قاسپه:اواز کبک
قومری:نام پرنده ای است
قه ند یل:نام کوهی/لوستر
کا بان:کد بانو
کا را کو:نام ایالتی ار قوم ماد
کار دوخ:نامی برای قوم کرد
کا رزان:دانا/عاقل
کاروان:کا ر وان
کا ر و س:گیاهی خو شبو
کاله:نو ر س
کا مران:خو شبخت
کا مره وا:کا میاب
کا میاب:کا مروا
کا میار:ارزو مند
کانی:چشمه
کاوه:کاوه منسوب به کاوه اهنگر
کا وان:انقلاب بزرگ /سخره سنگی
کا ویار:کو هنورد/نگهبان کوه
کریشه:نوعی پارچه
کلارا:نام کوهی در اطراف پنجوین عراق
کو چه ر:مهاجر
کوردستان:نام سرزمینی رویایی که مهد تمدن است
کوردو:نام باستانی در باره کردها
کورده:خطاب به یک کرد
کوسار:کوهستان
کو یار:همراه سفر در کوه
که ژال:زیبا/زیبا روی
که ژان:کوهها
که ژو:سفید پوست
که ژین:ابریشم
که وی:کوه برفی
که و یار:حامی و نگهبان
که هیا:کد خدا
که یا نوش:کیانوش
کیا:پادشاه با قدرت
کی وار:گیاه خاردار
که یوان:ستاره زحل
کیو سان:کو هستان
کیو مه رز:لقب ارش پهلوان نامدار
کیو مه رس:نام نخستین پادشاه پیشدادی کرد
گزینگ:اخرین و اولین زرده افتاب/نام اتشکده بزرگ کردها
گزیزه:نوعی گل
گلاله:طرح /نقشه
گلیار:گل انار
گو وه ند:شادی /عروسی
گو ده رز:نام یکی از فرزندان کاوه اهنگر
گوران:نام یکی از طوایف کرد
گولاله:نام گلی
گولارا:گل ارا
گو لان:گلها/نخستین ماه بهاری در کردی
گو لباخ:گل باغچه
گو لبه هار:گل بهار
گو لچه ن:گل انار
گو لپه ر:گل پر
لاوین:قبیله ای از کردها/نوازش دهنده
لیلا:دختر کیقباد که در ۳ سالگی مرد
لیو ال:لب لعل
ساتا:نام یکی از سرداران ماد
ساران:سران/امرا
سارم:نامی برای مردان
سارمه:گل زرد در پاییز و بهار
سارو:سردار کرد در دوران شاه اسماعیلنام پرنده ای است
ساریسا:نام شهری باستانی
ساسان:بنیانگذار سلسله ساسانیان
ساسون:نام امارتی کردنشین در بتلیس/اسم کوهی در ترکیه
ساکو:ساده/یکسان
ساکار:ساده /بی ریا
ساکا:یکی از قباد
سه فین:کشتی
ساگار:یکی از طوایف کرد سوبار
سالار:سالار بن ماملان از امرای کرد/پیشرو
سامان:دارایی/پاک و صاف
سا مره ند:نام کوهی در مهاباد
سامه:پیمان
سا مینه:اسم قبیله ای از اکراد بود
سانا:اسان/ سهل
سا نیار:نام قبیله ای از اکراد
ساوا:نوزاد /بچه کوچک
سپیده:سفید/سپیده
ستیره:ستاره
سه ردار:فرمانده
سرمه:گردنبند طلا وجواهر
سروش:نوا/اهنگ سرود
سروه:نسیم/زمزمه
سره وان:ارامش
سریوه:سرود/نسیم
سکالا:شکایت
سمکو:رییس ایل شکاک/اسماعیل اقای سمکو
سنور:مرز/سرحد
سه نو بر:درخت سنوبر
سوسه ن:سوسن
سودابه:همسر کیکاووس
سوران:لهجه ای از زبان کردی
سورمه:سورمه چشم/نامی دخترانه
سوزه:باد خنک
سوسه ن:نام گلی است
سو شیا ن:موعد دین زرتشت
سو لاف:ابشار
سولان:نام گلی
سوما:روشنایی
سو هه یل:نام ستاره ای
سو یند:قسم/سو گند
سه ر به رز:سر بلند
سه تیا:دنیا/ روزگار
سه ر به رز:محترم/با افتخار
سه ر به ست:ازاد /وارسته
سه ر په ل:فرمانده
سه ر چل:شاخه نازک
سه ردار:بزرگ
سه ر ده م:هنگام/لحظه
سه ر سه و ز:خوش ا ب و هوا
سه ر کاو:فرمانده /قله کوه
سه ر که وت:پیر و ز/ مو فق
سه ر گول:بهترین از هر چیزی/ سر سبد
سه ر مه ست:شاد/سرخوش
سه رو:سرو نو عی درخت
سه روک:رهبر
سه روناز:سرو ناز
سه روه ش:شاد مان
سه روین:رو سری/سر پوش زنانه
سه مه ن:گل یاس/بت
سه مه ند:اسب زرد رنگ
سه ناز:بندر خوش اب و. هوا
سه وین:روسری
سه هند:نام کوهی در اذر بایجان
سه یران:سیران/ پیکنیک
سه یفان:شکارچی
سی وان:نام کوهی
سیا مه ک:نام یکی از بزرگان
سیا مه ند:سیا مند
سیبار:نام قلعه ای
سیروان:نام دهی در کردستان
سیمین:زرین
سینا:نامی برای مردان
سیما:رخسار
سعادت:خوشبختی
سعید:خوشبخت
سمیرا:ساه رخسار
شاباز:باز شکاری
شا په ر:پر بزرگ پرندگان
شا خه وان:کو هنورد
شادی:خوشی
شا د مان:خوشحال/برادر شیرویه
شارو:بکر/دست نخورده
شاکو:شاهو/کوه بزرگ
شا مار:قهر مان
شانا:باد ملایم
شا ناز:ناز دار/ اهنگی در مو سیقی دوران ساسانیان
شانی :با ناز راه رفتن
شاهروخ:نام یکی از شاهزادگان کرد
شاهوار:نیرومند
شاهین:عقاب
شایان:لایق /شایسته
شایسته:نیکو
شکو فه:شکوفه
شلیر:لاله سرنگون/ دره ای در کردستان سردشت
شنو:نام شهری
شوان:رم یار/ چوپان
شورش:انقلابی/قیام
شوران:تنو مند
شوره بی:بید مجنون
شه پو ل:موج دریا
شه راره:گرمای سوزان
شه رمین:با شرم و حیا
شه ر وین:نام کوهی در کردستان
شه کره:نوعی گیاه
شه مال:بادی است که از شمال می وزد
شه مامه:دستنبو
شه نگه:زیبا
شه و با:نسیم شب
شه وین:پریشان/اشفته
شه و بو:گل شب بو
شه و که ت:بزرگوار
شه و مه:مهتاب
شه و نه م:شبنم
شه هرام:مرد متین
شه هریار:شهریار
شه هریبان:شهر یار
شه هلا:افسونگر
شه یدا:عاشق
شیاکو:نام کوهی اغست در اطراف گیلان غرب
شیر دل:نام یکی از سرداران کرد ایوبی
شیر کو:نام کوهی
شیبا:باد خنک
شیر زاد:از خا ندان کرد
شیرین:معشوقه لیلی/مطبوع
شیلان:نسترن کوهی
شیما:اسم زیبا برای دختران
شینا:توانا /قدرتمند
شیوا:ابی رنگ//سبزه زار/رسا
شیواو:گرفته/نگران
شهین:نام پرنده ای
شه سوار:نام سرداری
رازیار:راز دار
رازان:گفته ها/اسرار
رازاو:اراسته
رازاوه:اراسته
رازیان:نام دهی در کردستان ایران وعراق
رازین:رازان
راژانه:رازیانه
راسپر:سفارش کننده
راشین:تو شه
راگر:راه گیر
رامان:متفکر
راماو:متفکر
رامتین:نام سازنده
راویار:شکارچی
رامیار:سیاس/سیاست مدار
رامین:معشوقه ویس
راهی:نجات ازاد
راهین:اموزنده اموزگار
روبار:رودبار
رزگار:رهایی/نجات
رزمان:جنگجو
روبه خال:رویه خال
روپاک:رو پاک
روخسار:سیما/رو
روزان:ایام/دوران
روزگار:زمانه
روژ بهار:روز بهاری
روژان:روزها
روژین:روزان/زیبارو مانند روز
روسا:روسا از اسامی باستانی که در کتیبه بیستون امده است
روسته م:قهرمان و پهلوان نامدار
رو شنه نگ:زیبا رو
روکسانا:زیبا رو
رو گه ش:خندان/بسیم
رو مه ت:رخ گو نه
رو ناک:در خشان
رو نیاس:نام گیاهی
روومه ت:صورت
روژ ینه:روژین
روژینا:مانند روز
روزیتا: نام گلی سرخ رنگ مشهور در فرانسه
روژیار:خور شید /افتاب
رهبه ر:فر مانروا
ره زین:نمکین/دهی در کردستان ایران
ره گه ز:نژاد
ریباز:رهگذر
ریبان:ره بان
ریبوار:رهگدز
ریبه ر:باخچه
ریبین:راهنما/راه شناس
ریتا:شبروی
ریحانه:نوهی سبزی خوش بو/ریحون
ریزان:راه دان/دانشمند
ریز ین:ریزان
ریژان:باریدن تند باران
ریژاو:ابشار/نام ییلاقی در قصر شیرین
ریژه ن:برکت
رینما:راهنما
ریسا:عرف / عادت
ریده ر:رخصت/مفت
رحیم:رحم گننده
رهءف:مهربان
رحمان:بخشنده
زارین:نام کوهی در غرب ایران
زاموا:منطقه ای کشف شده و باستانی در سردشت۰ ربط .
زانا:دانا
زانیار:عالم
زونا:گیاهی با گل سیاه رنگ
زردشت:پیامبر اقوام ایرانی که در سواحل دریای ارومیه ساکن بودند
زرو:گیاه برگ زبر
زریا:دریا
زریان:باد جنوب
زریبار:نام دریاچه ای در مریوان
زریوان:دریا بان
زمناکو: کوهی در اطراف حلبچه
زورار:جریان تند اب/پر اب
زوران:نوعی کشتی باستانی کردی
زه به ر:بهره
زه واره:نام برادر رستم دستان
زیبا:قشنگ
زیره ک:دانا/هوشیار/ نام خواننده بزرگ کرد
زین:معشوقه مه م
ژیوار:کنار /حاشیه
ژاله:نام گلی
ژالان:گل ژاله
ژوان:میعاد گاه
ژاوه رو:نام منطقه ای در کردستان
ژیار:تمدن فرهنگ
ژیان:زندگی کردن/نام روزنامه دیگر پیره مرد
ژیلا:اسم دختر
ژیلوان:نام پسر کرد
ژین:حیات / زندگی
ژیلا:اسم دختران
ژیله مو:باقی مانده اتش در خاکستر
ژینا:زندگی
ژیوار:اسم کوه و منطقه ای در اورامانات
ژینه ر:راژیان
ژیر:دان
خه شایار:فرمانروا
خورشید:افتاب
خوسره و:نام پادشاهی
خوشناو:سخا وتمند
خو گر:انیس
خونچه:غنچه
خه بات:مبارز/کوشا
خه را مان:با ناز رفتن
خه رمانه:هاله ماه
خه زال:تند وتیز
خه زه ل:برگ خزان
خه یال:وهم/خیال
خا تون:خانم
خسرو:نام پادشاهی
دادا:خواهر
دارا:ثروتمند
داوه ر:داور / قاضی
داژ یار:رزق و روزی
دایان:ماما
دریا:دریا/زیرک
دژار:قلعه
دلارا:معشوق/دلارا
دلارام:دلارام/اسوده
دلاوا:بخشنده
دیمن:دشت /صحرا
دیلان:نوعی رقص کری
دلبهر:دلبر
دل پاک:یکرنگ
دلخوش:دل خوش
دلدار:عاشق/شجاع / زنده دل
دلزار:دلزار
دلروبا:دلربا
دلشاد:خوشحال
دلکه ش:دلکش
دلگیر:محبوب
دلنیا:اطمینان
دلنه واز:دلنواز
دلوفان:مهربان
دله ناز:دلناز
دلیر:شجاع
دورنا:نام پرنده ای بسیار زیبا
دمان:کشتزار
دلان:صاحب دل
ده ریا:بحر
ده لیا:دریا
دیاری:هدیه
دیانا:معبدی که خرابه های ان هنوز در شهر کرد نشین کنگاور مو جود است
دینا:پسندیده
دیوا:تارا
جوان:زیبا:خوشکل
چالاک:چابک
چا و گش:چشم روشن
چاوکال:چشمی که مایل به ابی باشد
چاویار:ناظر/نگهبان
چر کو:جنگل انبوه/کوه جنگلی
چرو:جوانه درخت/شکوفه برگ
چریکه:صدای خوش/صدای رسا
چنار:درختی است جنگلی
چه له:زیبا
چنوور:نام گلی
چه مه ن:سبزه زار
چیا:کو هستان
چیاکو:کوهی کوچک
تافگه:ابشار
تارا:پارچه نازک سر عروس
تاسا:ارزو مند
تا لا:بخت و اقبال
تامان:دیواری از جو انه تنیده شده
تاویار:اتشبان
توانا:قادر/توانا
تروسکه:جرقه
تریفه:شعله/تابش ماه
تریشه:تابش ماه
تلیا:اسوده
ته نها:تنها/تک/یگانه
توانا:توانا/ قدرتمند
توتیا:تر بیت شده/دست اموز
توران:دام بان
توروس:نام کوهی در کردستان ترکیه
توشه:زاد سفر/توشه سفر
ته رانه:اواز
ته رسا:معشو قه معروف شیخ صنعا
ته بار:دودمان
ته رو:درختی جنگلی
ته نا:اسوده
ته ما:امید/منتظر
ته ناز:نازنین/با کرشمه
ته وا:امید
ته وار:شا ه باز
ته وال:پرنده
تیبا:اهو
تیرداد:از سرداران دوره ماد
تیراو:سیراب:شاداب
تیروژ:افتاب
تیناب:رویا
تینا:گل
تیما:جلگه دشت
تیشک:ذرات نور خورشید
پاکدل:پرهیزگار
پاکرو:خوش رفتار
پا کناو:خوش نام/مورد احترام
پا کیزان:پاکیزه ها
پر بار:پر میوه/ پر ثمر
پر دل:با جرات
پر سا:جویا/سایل
پر شنگ:اشعه خورشید/پرتو
پرو سکه:جرقه
پژال:جوانه نازک
پژان:پخش کننده
پشتیار:حامی
پوشین:سر زمینی که پر از گیاه خشک باشد
پویا:دونده/رونده
پویان:پوییدن
پوین:مرغ کاکل دار
پویه:تاج سر هد هد
په پوک:بی نوا
په پوله:پروانه
په ردیس:بهشت
په ردیکا:نامی در ماد باستان
په رژان:فراغت/مشغولیت
په رژین:پر چین/مرزی که با گل و گیاه درست کنند
په ر وین:ثریا
په روا:نترس/پروا
په روان:نام شهری
په روانه:پروانه
په رویز:نام شاه ساسانی
په ره نگ:فروغ/گوشواره
په ری:فرشته
پریسا:مانند پری/پری مانند
پریشاد:پریشاد
په ریناز:زیبا مانند پری
په شوک:اشفتگی/پریشان
په یمان:از ته دل گریه کردن یا خندیدن
پژمان
پیشرو:جلو دار
په یام:خبر /پیغام
پیروت:مرشد
پیشکه و:مترقی
پیشه وا:امام/رهبر
بابونه:گیاهی بهاری با بوی خوش
بابه ت:روا/شایسته/متناسب
بابه ک:نژاد/تیره
با به ک:امین/استوار
بابه کان:لقب اردشیر
با تینوک:گل سرخ
با جیلان:باژ یلان/عشیر ه از کردها
باخان:با غها
بارام:ستاره مریخ/یکی ز شاهان ماد
بارزان:ایل / منطقه ای از کردستان
بارمان:نام پهلوانی تورانی
با ریسان:قبیله ای از کردهای کو هستان
بازان:به زرتشتی که مسلمان شده گفته می شود
بازوه ر:پر نده ای است
بازیار:بازپرس/باز دارنده
بازیان:نام محلی در کر دستان
باژ یلان:باجیلان/نام قبیله ای از کردها
با ستینک:غنچه گل تازه شکفته
با سکار:قدرتمند
با شوان:نام کوهی در بانه
با شار:مقاومت
با لا به رز:بلند قد
با له وان:نو عی پرنده شکاری
بامشاد:یکی از نوادگان در بار سا سانی
باوه ر:مرز بین دو مزرعه/جویبار مو قتی
با وه ند:اصیل
با وین:یکی از قبایل کرد
باهور:باد سخت
برزو:دلیر
بر وا:باور/تصدیق
بروسکه:جرقه
بریقه:شوق
بر یوان:نام یکی از قبایل کرد خراسان
بز وین:محرک
بژ وار:سر سبز
بژ ول:مژده/مژدگانی
بژ وین:سر سبز/سبزه زار
بژیو:قوت / روزی
بنتا:نو نهال
بنو شه:بنفشه
بوار:محل عبور در رود خانه
بوبان:نام منطقه ای در کردستان
بوروا:باور /تصدیق
بوژان:رشد کردن
بو ژانه:گل خوشرنگ که بوی خوشی ندارد
بو نخوش:خو شبو
به هار:عروس
به بیونه:با بونه
به تاو:روان / سریع
به تین:با قدرت/نیرومند
به خته ور:خوشبخت
به ختیار:صاحب اقبال
به خشا:بخشنده
به خشین:بخشیدن
به رام:خوشبو
به رامه:خوشبو
بر وا:یقین/ایمان/ باور
به رتاو:افتاب
به ردل:محبوب/عزیز/صبحانه
به ر زان:بلندیها/نام قبیله ای در کردستان
به رزاو:ابشار/مد دریا
به رزو:شکوه و عظمت
به رزه ک:سکو/جای بلند
به رزین:منبر/نام یکی از رهبران
به رکو:تو شه و زاد/نقطه مقابل پاشکو
به روار:کوهستانی در منطقه کردستان
به رهه م:میوه/ثمر
به ریز:ارجمند
به ژوار:نوعی درخت سخت
به ستام:نام دهی در کردستان
به ستو ره:جویبار
به سوز:شاد/خوشحال
به فران:پاک /سفید مانند برف
به فراو:جویی که از ذوب شدن برف درست شده
به فرین:پر برف/برف مانند
به فه ر:مبارک/برف
به لار:طناز
به لین:قول /وعده
به نا:گیاهی خوردنی
به ناز:نازه نین/طناز
به ناو:معروف/مشهور
به نه وش:گل بنفشه
به هار:بهار
به هرام:ستاره مریخ/یکی از شاهان ماد
به هرک:دریاچه
به هارات:گیاهی خوشبو
به همه ن:از اسامی باستانی/فرشته ای در ایین زرتشت
به هه شت:فردوس
به هیز:قوی / پر توان
به یان:سپیده دم
به یبوون:نام گلی
به ینه ت:وفا/عهد
بی تا:بی همتا/نمونه
بیتاوان:بیگناه
بیژه ن:نام پهلوانی معروف/ترانه خوان
بیساران:نام روستایی در کردستان
بیستون:کوهی معروف در کرمانشاه
بیسو:بی گمان
بیشو:بی اندا زه
بیکه س:تنها/بی کس
بیهزاد:از نژاد خوب
ئابتین:نام پدر فریدون
ئابرا:برادر بزرگ
ئابیستا:ئه ویستا/کتاب اسمانی زرتشت
ئاپولو:خدای هنر در ایران باستان
ئاتبین:نام پدر فریدون
ئاترو:اتشین
ئاتروپات:نام سرداری در زمان حمله اسکندر
ئاتروسا:مانند اتش
ئاتلیا:نام یکی از شهرهای ماد باستان
ئاتور:اتش
ئاتوربان:اتشبان
ئاتوسا:نام یکی از شاهزادگان کرد ماتیانی در سال ۷۱۶ قبل از میلاد
ئاتوی:نام یکی از سرداران ماد
ئاته ر:اتش
ئادان:زمین حاصلخیز
ئادو:خدای باد در ایران باستان
ئاده م:انسان خوب
ئارا:ارایش
ئاراد:نام فرشته ای است در کیش زرتشت
ئارارات:کوهی از سلسله جبال زاگرس
ئاراز:اشک چشم/یکی از سرداران کرد زعفرانلو/رودخانه ای بین شوروی و ایران
ئارازیاش:نام شهری باستانی
ئاراس :ئاراز
ئاراسپاس:از بزرگان ماد و نگهبان معبد پانته آ
ئاراسته:ارایش شده چیزی را به کسی متوجه کردن
ئاراسته:زیبا
ئارام:ارام/ارامش
ئارامیش:ابریشم
ئاران:دشت وسیع/منطقه ای در اذربایجان شوروی/نام منطقه ای باستانی
ئارباس:کورد/لقبی است که یونانیان به کیقباد دادند
ئارباکو:از سرداران ماد
ئارخه یان:مطمئن اسوده
ئاردا:نام فرشتهای در ایین زرتشت
ئاردو:از اسامی باستانی ایرانیان
ئاردهلان:نام سابق ولایت کردستان
ئارده و:په پوله
ئارزو:ارزو
ئارش:پسر اروین از شاهزادگان کیانی/ارش کمانگیر معروف/معنا
ئارشام:ارشام از بزرگان ماد
ئارشو:نام یکی از سرداران ماد
ئارشین:پهلوان باستانی
ئارمان:هدف ارمان
ئارمین:نام پسر کیقباد/ارام گرفتن
ئارمینا:ئارمین
ئارنا:اریایی نژاد
ئاروا:فرشته ای از ایین زرتشت
ئاروان:زاد سفر/توشه/اذوقه
ئاروین:ازمون/تجربه از شاهزادگان کیان
ئاره به با:نام کوهی معروف در بانه
ئاره ز و :ارزو
ئاریا:اقوام سفید پوست
ئاریارات:نام پادشاه باستانی
ئاریاس:نام یکی از فر مانروایان ماد
ئاریام:ایرانی اریا
ئاریان:اریایی ها/نام روستایی
ئاریو برزین:سردار دلیر کرد که در برابر یورش اسکندر مدتها پایداری کرد
ئاریتما:نام یکی از سرداران ماد
ئاریز:کوهی است در اطراف سنندج/نام گلی
ئارین:نژاد هند و ارو پایی
ئارینا:نژاد اریا
ئازا:نترس
ئازاد:وارسته
ئازاده:اصیل /وارسته
ئازادان:نام یکی از بزرگان دوره ساسانی
ئازر:نام قدیمی کوهستان ساسون در ترکیه
ئازرم:حیا / شرم
ئازور:کوهی در اطراف در یاچه وان ترکیه که اکنون ساسون نام دارد
ئازیتا:دختر پادشاه ماد/مادر کورش
ئازین:زینت
ئاژال:سبزه/ گیاه
ئاژه نگ:نام درختی
ئاژین:ریز/روان ساختن
ئاسا:ساده / معمولی/مانند
ئاسالان:بهاران
ئاسایش:راحتی
ئاسک:اهو/اسکه
ئاسکول:غزال
ئاسکه:اهو
ئاسکی:اهو
ئاسو:افق
